Claude Debussy / Kompozytorzy

Spytany przez pryncypialnego krytyka o zasady, jakich przestrzega komponując, miał odpowiedzieć: "Moją jedyną zasadą jest przyjemność". Jest to bodaj najlepsza definicja stylu Debussy’ego i jego zasług dla muzyki. Bo to właśnie on wprowadził ją w XX wiek, rozsadził system klasycznej harmonii i wyzwolił z romantycznego gorsetu, zerwał z artystycznymi schematami i wskazał nowe drogi, pozwalając, by całym procesem twórczym kierowała wyłącznie estetyka.

Przełom w muzyce przyszedł razem z rewolucją w sztukach plastycznych. W Paryżu końca XIX wieku objawieniem byli impresjoniści ze swoimi migotliwymi obrazami ulotnych chwil. Claude Monet zatrzymywał je na płótnach drobnymi plamkami kolorów, a jego imiennik to samo robił z muzyką. Melodie Debussy’ego płynęły w krótkich, wibrujących impresjach, które przenikały się i nakładały na siebie niczym migotliwe plamy na obrazach Moneta. Takich, jak subtelna, zmysłowa fraza fletu, otwierająca "Preludium do Popołudnia fauna" (1894).

Ten zaledwie dziesięciominutowy poemat symfoniczny, zainspirowany wierszem Mallarmégo, okazał się przełomowy. Nie tylko dlatego, że wyznaczył początek impresjonizmu. Przede wszystkim dlatego, że był utworem, od którego zaczęła się nowoczesna muzyka i współczesna wrażliwość muzyczna. Bo publiczność przyjęła utwór z entuzjazmem, a wobec takiej reakcji konserwatywna krytyka również musiała wyzbyć się początkowej niechęci. Pisząc tę impresję Debussy odrzucił z góry ustalone formy, nie więził melodii w sztywnych schematach. Inspirował się wyłącznie własną wyobraźnią i muzycznym gustem, tworząc świat, w którym - jak pisał - piękno będzie się nam narzucało tak, "żebyśmy nie potrzebowali żadnego wysiłku, aby je pochwycić".