Alenuty.pl księgarnia muzyczna
do kasy Wartość koszyka: 0,00 zł
Sprowadzamy nuty z całego świata i wysyłamy za darmo od 199 zł!
ikona i link do profilu Księgarni muzycznej Alenuty.pl na Facebook ikona i link do profilu Księgarni muzycznej Alenuty.pl na Instagramikona i link do kanału Księgarni muzycznej Alenuty.pl na Youtube

Blog

Nauka nut – jak to ugryźć

1
Nauka nut – jak to ugryźć

Jak nauczyć dziecko języka muzyki czyli czytania nut

Nuty to język. Aby móc się nim posługiwać konieczne jest poznanie alfabetu oraz reguł łączenia, wymawiania poszczególnych znaków. Nie inaczej jest z muzyką. Alfabet muzyczny to podstawa w nauce nut. Od czego zatem zacząć naukę nut z dzieckiem? Od słuchania dźwięków, nazywania ich, zapisywania i odszukiwania na klawiaturze.

Jak nauczyć dziecko grania z nut

Jeśli zaplanujesz wprowadzanie poszczególnych zagadnień we właściwej kolejności, pomożesz dziecku szybko opanować podstawowe zasady rządzące światem muzyki. Pierwsze zetknięcie dziecka z nutami to przeważnie trącanie strun gitary, ukulele czy uderzanie klawiszy fortepianu, pianina. Pochwyć to spontaniczne działanie, zainteresowanie dźwiękami i rozpocznij naukę nut od samodzielnego wydobywania dźwięku z instrumentu. Dlaczego?

  • bazujesz na naturalnym zainteresowaniu dziecka muzyką,
  • uczysz słuchania,
  • uczulasz na zachodzące w melodii zmiany,
  • uwrażliwiasz na różnice i zależności między dźwiękami.

Od samego początku ważne jest bowiem skupienie uwagi na brzmieniu i wysokości dźwięków. Takie stopniowe rozwijanie muzycznej świadomości pomaga dziecku w efektywnej nauce nut. Służy też wzmacnianiu uważności.

Drugą istotną sprawą w nauce czytania nut i gry na instrumencie jest dostosowanie metody nauki do możliwości i preferencji dziecka. A że metod i podręczników z nimi związanych jest sporo, pomogę Ci rozeznać się w nich. Większość dzieci rozpoczyna swoją przygodę z nutami od nauki gry na pianinie czy keyboardzie, dlatego pisząc o tym jak nauczyć dziecko czytania nut, skupiłam się na pozycjach skierowanych do początkujących młodszych pianistów. Propozycji książkowych, opartych o konkretną metodologię jest sporo. Z pewnością znajdziesz wśród nich metodę odpowiednią do potrzeb i możliwości każdego dziecka. Nie ukrywam, że moimi partnerami w uczeniu dzieci nut są ludzie z księgarni muzyczna Alenuty. Gromadzą w jednym miejscu mnóstwo różnorodnych materiałów wspierających rodzica, nauczyciela i dziecko w nauce muzyki. Dlatego po książki i pomoce o których piszę poniżej odsyłam do nich, szczególnie do kategorii: nauka gry na pianinie i pracownia muzyczna

Jak nauczyć się nut czyli 6 kroków do szybkiego czytania pięciolinii

1. Nuty bez nut czyli nauka beznutowa (inaczej słuchowa)
2. Wprowadzanie nut w kluczu wiolinowym, a następnie w kluczu basowym
3. Nauka interwałowa czyli uwrażliwianie na rodzaj położenia nut względem siebie - czy są blisko (odległość sekundy?) czy może wykonują „skok” (o tercję?)
4. Nauka przez zabawę czyli bajka o nutach
5. Muzyka w kolorach czyli korzystanie z kolorów w nauce położenia nut
6. Łamiemy główkę czyli rozwiązywanie zadań, ćwiczeń, łamigłówek muzycznych oraz korzystanie z pomocy dydaktycznych (karty, plansze)

Jak nauczyć czytania nut

1. Nauka nut bez nut

Nauczanie beznutowe (inaczej słuchowe) przygotowuje dziecko do grania z nut. Działając według założeń tej metody rozpoczynasz naukę nut od słuchania. Dzięki temu na pewien czas znika trudność jaką jest czytanie nut z pięciolinii. Powstanie natomiast przestrzeń na uwrażliwianie dziecka na relacje między dźwiękami tj. wzajemne powiązania, długość trwania oraz odcienie. Jest to sprawdzony sposób na pierwsze spotkania przy instrumencie z przedszkolakiem czy małym szkolniakiem. Metoda beznutowa skutecznie rozwiązuje problem natłoku informacji na początku muzycznej drogi. Tym bardziej, że małe dziecko często nie umie dobrze czytać. Nie jest przez to zdolne do szybkiego opanowania nazw literowych nut i właściwego zapisywania ich na pięciolinii. W takich przypadkach nauka bez pięciolinii staje się przystępniejsza, a przez to ciekawsza.

Podręczniki wspomagające naukę metodą beznutową (po polsku i angielsku)

Na co dzień korzystam z czterech książek opartych na uczeniu nut bez nut. Są to:

  • podręcznik Krasnoludki grają na fortepianie Marii Grzebalskiej
  • dwuczęściowy elementarz Gramisie Anny Martyniuk-Tofiluk
  • książka autorstwa Doroty Orczyk Wędrówki po klawiaturze
  • zeszyty z serii My First Piano Adventure

Wszystkie je znajdziesz na półkach księgarni Alnuty.pl - kliknij w obrazek, a przeniesiesz się we właściwe miejsce. Każda z autorek wspomnianych pozycji, bazując na swoim wieloletnim doświadczeniu pracy z dziećmi, rozpoczyna naukę nut od krótkich utworów granych na samych czarnych klawiszach. W ten sposób dziecko śledzi kierunek melodii, co w późniejszym etapie nauki ułatwia rozpoznawanie nut na pięciolinii.

Krasnoludki grają na fortepianie Maria Grzebalska

Podręcznik Marii Grzebalskiej jest uporządkowany metodycznie, dzięki czemu stanowi kompletny materiał do pracy z początkującym młodym pianistą. Autorka w kolejnych etapach nauki metodą beznutową prowadzi dziecko przez proste utwory, polskie melodie ludowe z wpisanymi nazwami literowymi nut rozpisanymi na szerokiej, dużej pięciolinii. W ten sposób ułatwia poznawanie i czytanie nut. Ponadto "Krasnoludki grają na fortepianie" to świetny materiał muzyczny wprowadzający w świat gam, pasaży, etiud i improwizacji. Krótkie utwory o zróżnicowanym stopniu trudności zachęcają do grania solo jak i w duecie z nauczycielem. Dołączona do książki płyta DVD z metodycznymi wskazówkami do poszczególnych rozdziałów dodatkowo wspiera w pełnym wykorzystaniu zalet metody beznutowej.

Nauka gry na pianinie dla dzieci GraMisie

W książce „Gramisie” wprowadzanie nut na pięciolinię odbywa się stopniowo poprzez proste melodie. Zaczynając od c1 autorka w każdym kolejnym utworze autorka dodaje po jednej nowej nucie, rozszerzając skale o najbliższe sobie nuty w kluczu wiolinowym i basowym. Książka urzeka swoją prostą formą. Czytelnie przedstawiona teoria, proste utwory, cenne wskazówki dla nauczyciela i zabawne obrazki GraMisia tworzą spójną całość. Pełen humoru GraMiś i jego utwory to doskonały sposób nauki przez zabawę - angażującej i skutecznej formy zdobywania wiedzy przez dzieci. Podręcznik ku uciesze pedagogów i małych pianistów posiada również swoją drugą część! I uwaga! W tej części książki akompaniamenty są bardziej rozbudowane i mają bogatszą harmonię w porównaniu z akompaniamentami z pierwszej części. Dzięki temu łatwe utwory grane przez dzieci nabierają wyjątkowego charakteru, a ich zagranie sprawia jeszcze większą przyjemność i satysfakcję. Gramisie część II to także opowieść o interwałach, trójdźwiękach, gamach i pasażach. Wszystkie te zagadnienia autorka przedstawia w przystępny i doprawiony odrobiną humoru sposób.

Dorota Orczyk Wędrówki po klawiaturze 1

Szukając wartościowych pomocy do nauki nut warto wziąć do ręki książkę Doroty Orczyk „Wędrówki po klawiaturze”. Ten wdzięczny materiał w sposób naturalny i przyjazny wprowadza dziecko w świat dźwięków. Książka jest przepięknie wydana - zresztą jak wszystkie pozycje wydawnictwa Euterpe :) Jest to istotny element pracy z dzieckiem. Kolory i ciekawa grafika przyciągają uwagę i pomagają szybciej zainteresować dziecko melodią. Wędrówki opierają się na metodzie beznutowej. Wyróżnikiem książki, jest zachęta do gry w duecie, która dostarcza pozytywnych emocji i motywuje do nauki. Prostym melodiom, przeznaczonym dla dziecka przedstawionym w uproszczony sposób, towarzyszy urozmaicony akompaniament nauczyciela. W końcowej części podręcznika znajdziesz także drobne utwory zapisane na pięciolinii. Polecam! 

My First Piano Adventure Lesson Book A - Nancy and Randall Faber

My First Piano Adventure to książka anglojęzyczna. Bazuje podobnie jak wcześniej wspomniane podręczniki w języku polskim, na metodzie beznutowej, a naukę gry na pianinie prowadzi w formie zabawy. Dzięki niezwykłym pomysłom Nancy and Randalla Faber przyswajanie wiedzy muzycznej przez dziecko staje się niezapomnianą przygodą. Zabawne piosenki, gry rytmiczne i ćwiczenia techniczne rozwijają umiejętności gry na klawiaturze oraz ułatwiają naukę czytania nut. Pozycja skierowana jest do najmłodszych dzieci, dlatego w całości książka uczy nut bez pięciolinii. Pierwsze utwory zapisane są w postaci cyfr przypisanych konkretnym palcom. Następnie pojawiają się nuty z wyraźnym wskazaniem kierunku linii melodycznej, a także oznaczenia sugerujące grę odpowiednią ręką. W kolejnych ćwiczeniach w środku każdej nuty zaznaczona jest jej nazwa literowa. Książkę polecam szczególnie w pracy z bardzo ruchliwym małym człowiekiem.

2. Klucz wiolinowy, klucz basowy - razem czy oddzielnie, a może po kolei?!

Umiejętność grania jednocześnie prawą i lewą ręką i co się z tym wiąże jednoczesnego czytania nut w kluczu basowym i wiolinowy wymaga ćwiczenia. Warto od początku nauki nad tym pracować, stopniowo wprowadzając poszczególne elementy. Idealnym podręcznikiem, dzięki któremu dziecko nauczy się czytać nuty oddzielnie w kluczu wiolinowym i basowym jest seria Me and my piano składająca się z 7 zeszytów.


Me and My Piano Part 1 - Fanny Waterman, Marion Harewood

W pierwszym z nich wprowadzane są dźwięki od f do g1. Dziecko zapoznaje się z kluczem wiolinowym grając tylko prawą ręką, a następnie przechodzi do klucza basowego, gdzie również ma szansę poczuć się pewnie grając tylko jedną ręką (tym razem lewą). W dalszej części podręcznika autorki stopniowo wprowadzają utwory na dwie ręce z uwzględnieniem wcześniej poznanych dźwięków. Pomiędzy utworami znajdziesz ćwiczenia utrwalające znajomość nut.

Ta sama metoda zastosowana jest w podręczniku The Lang Lang Piano Method oraz Ten Fingers.

Lang Lang Szkoła na fortepian Ten fingers Pauline Hall

Elementem różniącym wszystkie powyższe podręczniki jest rozpiętość poznanych dźwięków. W książce The Lang Lang Piano Method są to nuty w kluczu basowym od G do g, zaś w kluczu wiolinowym od c1 do c2. Ten Fingers zawiera utwory i ćwiczenia w zakresie g – g1. Wszystkie trzy podręczniki są bardzo atrakcyjne graficznie, wydane w sposób logiczny i bardzo przejrzysty. Na który się zdecydować? Hmm… na wszystkie 😊

Pssssyt! Podręcznik The Lang Lang Piano Method został wydany w wersji angielskiej (5 części), ale co znacznie ważniejsze również w polskiej - 3 części. Dodatkowo seria wzbogacona jest o karty ułatwiające naukę nut (piszę o nich w dalszej części artykułu) oraz materiały audio online (w obu wersjach językowych).

3. Kontrola ucha i oczu czyli nauka interwałów


Prep Course Lesson Book Level B

Książka Prep course for the young begginner pomaga uwrażliwić dziecko na zależności między dźwiękami. Na początek uwagę kieruje ku postrzeganiu linii melodycznej - czy jest opadająca czy wznosząca. Następnie dziecko trenuje myślenie interwałowe. Każdy utwór „wymusza” analizę odległości. Dźwięki ułożone są na początek sekundami, następnie dochodzi tercja. Dzięki temu przychodzą do głowy skojarzenia: linia – pole albo pole – linia to sekunda, a tercja to układ: pole – pole lub linia - linia. Po takiej nauce wszystko staje się o wiele prostsze i zrozumiałe dla dziecka. Dzięki temu na koniec książki wprowadzona zostaje także kwarta i kwinta. Ten sposób analizy przyspiesza naukę nut, a grane utwory już na samym początku nauki są efektowne. Cały podręcznik zawiera utwory bez znaków przykluczowych, co ułatwia budowanie interwałów. Jedyne znaki, które występują to przygodne.

W serii Alfred's Basic Piano Library wydano kilka pomocnych książek, które kontynuują założenia Prep course.

4. Opowiedz mi bajkę o nutach - nauka przez zabawę

Bajka to ulubiony język dzieci, język wyobraźni i skojarzeń. Poniższe dwie propozycje książkowe doskonale wykorzystują tę formę dziecięcej aktywności jako sposób nauki nut. „Przygody kota Midora w krainie muzyki” Anny Dramowicz oraz „Bajka o piosence i nutkach” Lidii Bajkowskiej wprowadzają dziecko w świat muzyki snując ciekawą opowieść. Pięknie opowiedziana historia, która czyni z nut głównych jej bohaterów, tworzy mocne fundamenty do dalszego poznawania wiedzy muzycznej.

Przygody kota Midora w krainie muzykiBajka o Piosence i Nutkach - Bajkowska

5. Muzyka w kolorach czyli kolory mają moc w nauce nut

Czas na kolory jako ważny i bardzo pomocny element w nauce nut. Czarne kropki czyli nuty i linie czyli pięciolinia mogą sporo namieszać w głowie dziecka. Trudno je rozróżnić. Dlatego na ratunek przybywają trzy książki, pomagające posługiwać się kolorem w nauce czytania nut:

Disney Music Activity Book

„Music Activity Book” - tu każda nuta jest podpisana właściwą literą i ma swój kolor. Pozwala to dziecku, od samego początku nauki, grać ulubione utwory z bajek Disneya, a ich lista jest naprawdę imponująca! W jednym miejscu znajdziesz ponad 20 disneyowskich hitów. Do książki dołączone zostały kolorowe naklejki na klawisze pianina (keyboardu). Nuty są duże, wyraźne i przez to zachęcające do gry. Nazwy nut same wchodzą do głowy, a ich rozmieszczenie na klawiaturze fortepianu nie stanowi większego problemu. Polecam Ci również poznać inne podręczniki z tej serii

Kolorowe dźwięki - Jacek Biskupski

„Kolorowe dźwięki” Jacka Biskupskiego to publikacja wydana w dwóch częściach. Skierowana jest do dzieci w wieku od 4 do 7 lat. Autor wykorzystuje zabawę jako metodę nauki nut. Kolorowanki, gry, karty, domino - wszystko mocno angażuje dziecko, sprawia że nauka jest dynamiczna, a wiedza szybko wchodzi do głowy. Kolorowe dźwięki zostały wydane w dwóch częściach. W pierwszej dziecko poprzez gry i ćwiczenia poznaje nazwy nut i ich położenie na pięciolinii. Każdej nucie przypisano określony kolor. Druga część zawiera proste utwory, które dziecko poznaje za pomocą kolorów przypisanych nutom. Warto zatem kupić od razu obie części. W ten sposób możesz wykorzystywać umiejętności nabyte podczas ćwiczeń z pierwszą częścią do grania melodii z drugiej części.

Zobacz w księgarni:

Poco Piano for Young Children Book 1

Poco Piano for Children jest serią książek, z którą dziecko za pomocą kolorów poznaje świat pięciolinii, kluczy i metrum. W czytelny sposób przedstawia wysokości i wartości nut. Autorki serii w pierwszej kolejności wprowadzają nuty a i e1 leżące na pierwszej linii obu kluczy. Nowe nuty oraz nieznane dotąd zagadnienia prezentowane są zawsze poprzez kolory. Linia, na której leży nowo poznawana nuta również wyróżniona jest kolorem. Metoda ta jest ogromnie pomocna dzieciom, które mają problem z zapamiętaniem rozmieszczenia nut na pięciolinii. W serii wydano kilka zeszytów.

6. Rusz głową czyli muzyczne gry i łamigłówki w nauce nut

A jakie pomoce poza książkami możesz wykorzystać w nauce nut? Na pewno wszelkie ćwiczenia, zagadki i gry ułatwiające zapamiętanie położenia nut na pięciolinii i szybkiego czytania nut. Są świetnym, bo mocno angażującym dziecko, “wspomagaczem” nauki nut.

Szczególnie polecam Twojej uwadze Łaminutki, czyli muzyczne łamigłówki wspomagające naukę rozmieszczenia nut na pięciolinii i klawiaturze.

Łamigłówki i ćwiczenia muzyczne dla dzieci

Z rozmów z nauczycielami oraz z własnego doświadczenia wiem, że dzieci uwielbiają rozwiązywać te wesołe zadania! Poza ćwiczeniami typowo do nauki nut, dostępne są także dodatkowe arkusze do treningu rozpoznawania nut w kluczu wiolinowym oraz w kluczu basowym. Łaminutki występują w 4 zeszytach przypisanych do pór roku i są produktem cyfrowym do samodzielnego drukowania. Nauka przez zabawę - to właśnie zapewniają Łaminutki.

Ciekawe ćwiczenia znajdziesz także w serii Pauline Hall i Fiony Macardle Piano Time sight reading oraz w serii Piano Practic Games. Wydane w języku angielskim pozwalają łączyć naukę nut z nauką języka.

Pauline Hall: Piano Time Sight-reading Book 1 Student Piano Library - Piano Practice Games Book 1
 

Jakie jeszcze pomoce dydaktyczne mogą ułatwić dziecku naukę nut?

Na pierwszym miejscu zdecydowanie wymienię bestsellerową klawiaturę w naturalnym rozmiarze prawdziwej klawiatury fortepianu. Jest wykonana z papieru, dlatego można po niej pisać, kolorować klawisze i zaznaczać potrzebne informacje, czyli mocno ją zindywidualizować ułatwiając dziecku naukę. Zwróć uwagę również na dwuoktawową klawiaturę fortepianu z możliwością naklejenia w wybrane miejsce. Świetnie sprawdza się jako przypominajka nazw solmizacyjnych dźwięków nie tylko w początkowych etapach nauki!

Ciekawymi pomocami do nauki gry na pianinie - szczególnie w grupie - są karty i gry muzyczne. Ta forma nauki nie została zarezerwowana wyłącznie dla najmłodszych dzieci. Wprowadza element rywalizacji i przez to dodatkowo pozytywnie wpływa na szybkość nauki nut. Do najciekawszych muzycznych gier edukacyjnych należą Lang Lang Karty do teorii muzyki. Uzupełniają serię podręczników, o których pisałam wyżej i występują w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. Wspomagają naukę nazw nut i zależności między nimi. Notogramy to kolejna propozycja - tym razem dla starszych dzieci - która pomaga utrwalić zasady muzyki i zrozumieć zapis nutowy. Natomiast dla najmłodszych dzieci polecam drewnianą klawiaturę fortepianu, którą możesz wykorzystać do muzycznych zgadywanek i zadań na odgadywanie dźwięków. Wysoka jakość i precyzja wykonania sprawia, że klawiatura jest atrakcyjna dla dziecka i trwała w użytkowaniu.

Lang Lang Karty do teorii muzykiNotogramyKlawiatura fortepianu

Praktycznym uzupełnieniem książek do nauki nut są również naklejki z nazwami diatonicznymi dźwięków. Dzięki nim dziecko może tworzyć własne melodie. Skorzystaj także z gotowych kolorowych pięciolinii do wydrukowania (za darmo), które powstały z myślą o małych pianistach.

Kolorowe pięciolinie i naklejki z nutami

Z materiałami wspomagającymi naukę nut - zarówno tymi książkowymi jak i kartami, naklejkami, klawiaturą - pracuję na co dzień w grupach przedszkolnych oraz na indywidualnych zajęciach nauki gry na pianinie. Pomagają mi znaleźć skuteczne sposoby pracy z każdym dzieckiem. Przez co moim mali muzycy są zmotywowani i szybko się uczą. Mam nadzieję, że pomogą również Tobie w codziennej pracy i wzbogacą warsztat o skuteczne i ciekawe sposoby nauki nut i gry na pianinie.

Komentarze do wpisu (1)

2 lutego 2023

Najlepiej uczy się nut z instrumentem, żeby wiedzieć jak brzmią. W tym temacie sama wiedza teoretyczna na niewiele się zda. Z doświadczenia to wiem, ja kupiłem sobie gitarę na megascenie i jest super, dobrze czytam z nut i gra mi wychodzi całkiem nieźle.

Submit
do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper Premium