Jak nauczyć się grać na pianinie czyli od pomysłu do grania z nut
Powodzenie w nauce gry na pianinie zależy od motywacji, czasu wygospodarowanego na naukę, Twojego zapału i... materiałów, z którymi przyjdzie Ci pracować. Nie ma tu rzeczy ważnych i ważniejszych. Motywacja, bez czasu poświęconego nauce i systematyczności, na wiele się nie zda. Istotne jest także zrozumienie materiału. Zanim jednak wybierzesz się w muzyczną podróż po 88 klawiszach pianina (fortepianu), chcę Ci powiedzieć, że warto na początek zadbać o dobrej jakości instrument. Dobry, czyli taki który stroi. Kolejną istotną sprawą jest właściwa postawa czyli wiedza o tym jak siedzieć przy pianinie, aby nie męczyć się podczas gry. Warto też poznać kilka prostych ćwiczeń rozgrzewających i rozluźniających. Myślę tu szczególnie o dłoniach i nadgarstkach. O choćby takich, które pokazuje Agnieszka:
Strojący instrument, przy którym potrafisz właściwie siedzieć i dbałość o swoje ciało, dla zwiększenia komfortu gry, to dobry początek nauki gry na pianinie. Teraz jesteś przygotowany, aby poznać 15 sposobów jak nauczyć się grać na pianinie!
Od czego zacząć naukę gry na pianinie i czy muszę uczyć się nut?
Oczami wyobraźni już widzisz siebie grającego ulubione utwory! Od tego marzenia dzielą Cię umiejętności i… pierwszy krok w ich nabywaniu :) Zacznij od poznania nut - tych podstawowych, bez bemoli i krzyżyków (znaków przykluczowych). Nuty są językiem muzyki - bez nich trudno jest dobrze grać.
Pomoże Ci w tym papierowa klawiatura z naniesionymi nazwami poszczególnych dźwięków oraz naklejki wielokrotnego użytku z nazwami dźwięków, które możesz nakleić na poszczególne klawisze pianina. Warto również ćwiczyć czytanie nut na pięciolinii. Doskonałym wsparciem są tu proste ćwiczenia zawarte na kartach muzycznych czyli Notogramy oraz kostki muzyczne wspierające w zapamiętywaniu i skojarzeniu danego dźwięku z jego zapisem na pięciolinii i miejscem na klawiaturze fortepianu. Sięgnij po te pomoce - baw się i ucz jednocześnie, bo jedną z najskuteczniejszych form nauki w każdym wieku jest zabawa. No i właśnie poznałeś 3 pierwsze proste sposoby na rozpoczęcie nauki gry.
Aby ułatwić sobie start wypróbuj również podręczniki do nauki gry na pianinie w języku polskim, w których teoria połączona jest z praktycznym wykorzystaniem nabywanej wiedzy czyli graniem utworów. To kolejny - czwarty - sposób nauki. Szczególnie polecam cenioną przez osoby początkujące Szkołę na fortepian (w dwóch częściach) autorstwa Mieczysława Niemiry oraz dodatkowo zbiory Abecadło na fortepian (tego samego autora) z różnymi melodiami, które ułatwiają naukę. Wartą uwagi jest również Szkoła na fortepian Marcina Lemiszewskiego, w której autor prosto i na temat wyjaśnia podstawową teorię i pokazuje jak wykorzystać ją w praktyce codziennych ćwiczeń. Możesz również wybrać najstarszą dostępną polską szkołę napisaną przez Annę Klechniowską.
A co jeżeli chcę od razu grać ulubione utwory? Z pomocą w takim wypadku przychodzą nuty literowe. To piąty sposób na naukę gry. Melodie zapisane są na pięciolinii w kluczu wiolinowy, podpisane dźwiękiem, który powinniśmy zagrać na klawiaturze fortepianu. W ten sposób uczysz się nazw i położenia nut bezpośrednio podczas grania np. Sonaty księżycowej czy Bohemian Rhapsody!
Nauka gry na pianinie to, poza poznawaniem nut, także praca nad koordynacją obu rąk oraz graniem w tempie, rytmie, odpowiednim akcentowaniem poszczególnych fraz (tzw. dynamika i artykulacja). Tu kryje się szósty sposób nauki. W książkach do nauki gry na pianinie dla dorosłych znajdziesz wiele ćwiczeń poświęconych koordynacji. Ja polecam Ci szczególnie niewielki, ale bardzo przydatny zbiór ćwiczeń Anny Pawelec Lusterka czy podręcznik z ćwiczeniami do nauki klucza basowego How To Read Bass Clef On The Piano
Jeżeli język angielski nie jest dla Ciebie przeszkodą wypróbuj jeszcze inny sposób nauki (siódmy w moim zestawianiu). A mianowicie materiały do nauki w języku angielskim. Bardzo dobre recenzje od lat zbiera książka pedagożki fortepianu Carol Barratt The Classic Piano course 1-3, a także The Czerny Method For Piano Carla Czernego. Na uwagę zasługuje także dwuczęściowa szkoła Michaela Aarona.
The Classic Piano course book 1-3 to szybki kurs podzielony na trzy etapy: początkowy, w którym poznasz pojęcia niezbędne do poruszania się po klawiaturze fortepianu; średniozaawansowany, w którym grasz w miarę sprawnie i ćwiczysz nabyte wcześniej umiejętności i techniki oraz ostatni etap improwizacji, czyli "robienia muzyki", w którym tworzysz muzykę! Szkoła została napisana w taki sposób, aby można było z niej korzystać zarówno w samodzielnej nauce jak również pracując z pomocą i wskazówkami nauczyciela. Podręcznik polecam szczególnie początkującym dorosłym, ale „powracający początkujący” również znajdzie tu coś dla siebie. Autorka położyła szczególny nacisk na przyjemność podczas nauki, ponieważ wpływa ona w znacznym stopniu na szybkość nabywania umiejętności.
W zbiorze The Czerny Method for piano znajdziesz natomiast szereg prostych etiud i ćwiczeń przygotowany przez nieżyjącego już wybitnego austriackiego kompozytora, pianistę oraz nauczyciela Carla Czernego. Jest to równie dobry zbiór, jak klasyczna już publikacja pod redakcją profesora Drzewieckiego: Gamy i pasaże na fortepian.
Ostatnim pedagogiem, którego metody i materiały Tobie polecam jest Michael Aaron. Na bazie doświadczeń pracy z dorosłymi stworzył ceniony, choć już dość wiekowy, podręcznik Adult Piano Course. Zawiera poukładany według stopnia trudności materiał, dzięki któremu możesz uczyć się od podstaw jak grać na pianinie, ale też stopniowo wrócić do gry.
Czy można samodzielnie nauczyć się grać na pianinie?
Jeżeli chcesz uczyć się samodzielnie (to kolejny sposób na naukę) zwróć uwagę na trzy istotne sprawy:
- rozpocznij od prostych utworów na prawą rękę i ćwicz je cierpliwie,
- ucz się nut oraz dodatkowych znaków, które wpływają na tempo i dynamikę gry na pianinie
- trenuj grę oddzielnie na prawą i lewą rękę oraz grę oburącz - proste utwory pozwolą szybciej opanować podstawowe techniki gry i swobodniej poruszać się po klawiaturze fortepianu.
Nauka bez nauczyciela powoduje, że pada od razu pytanie: ile czasu dziennie przeznaczyć na grę na pianinie? Optymalnie 15-30 min dziennie codziennie to wystarczający czas, aby podnosić swoje umiejętności i tym samym grać płynniej. Jeśli jesteś w stanie wygospodarować ten czas co drugi dzień - zrób to. Ważne, abyś ćwiczył systematycznie. To najprostsza droga do sukcesu.
Kolejne ważne pytanie brzmi: jak długo ćwiczyć wybrany utwór? Jeżeli wybraną piosenkę czy melodię grasz bez pomyłki, zachowując dobre tempo i dynamikę, nie napinając przy tym rąk, to jesteś u celu. Dla samouków fortepianowych polecam kilka książek, które ułatwią zdobywanie kolejnych umiejętności i zachęcą do systematyczności.
Adult Piano Method book 1 i 2 to zestaw dwóch książek wydany w serii Student Piano Library łączący w sobie teorię i praktykę nauki gry na pianinie. Z tej książki uczyć się będziesz krok po kroku kolejnych umiejętności, przełożeń, techniki, mając jednocześnie dostęp do materiałów muzycznych online. Prosty, ale zarazem angażujący sposób przedstawienia poszczególnych zagadnień pozwoli poradzić sobie nawet z trudniejszym materiałem.
Podobnym podręcznikiem opartym na nauce utworów klasycznych jest The Classical Piano Method 1 i 2 Hans-Günter Heumanna
A może potrzebna jest Ci książka dedykowana typowo samoukom? Jedną z książek napisaną w języku angielskim, które szczególnie Ci polecam jest pozycja Play Piano Today! autorstwa Sharon Stosur.
Ta szczegółowa i przejrzyście napisana książka mieści w sobie proste instrukcje, a nauka odbywa się na konkretnym, znanym i lubianym materiale muzycznym, czyli piosenkach. Koniecznie skorzystaj także z profesjonalnej jakości ścieżek dźwiękowych, akompaniamentów instrumentalnych oraz lekcji wideo online. Publikacja porusza tematy takie jak: czytanie zapisu nutowego (nuty i rytm), notacja muzyczna dla lewej ręki, akordy i skale, techniki gry na pianinie, wskazówki dotyczące opalcowania. Zawiera także słownik terminów muzycznych.
Zajrzyj również do podręcznika Teach Yourself Classical Piano do samodzielnej nauki gry od poziomu początkującego do średnio zaawansowanego. Znajdziesz w nim wiele klasycznych utworów, których poziom trudności stopniowo rośnie, a nagrania audio dołączone w formie online pomogą Ci ćwiczyć nowe umiejętności. Warty uwagi jest również zbiór ćwiczeń pod tytułem Playing With Scales: Piano Level One. I muszę dodać, że nie jest to zwykły zbiór gam i pasaży (czyli ćwiczeń dla pianistów). Jego niezwykłość polega na tym, że zawiera oryginalne podkłady w różnych stylach, do których możesz grać poszczególne ćwiczenia, przekształcając je w ciekawe muzyczne doświadczenie.
Jak wrócić do gry na pianinie?
Miałeś już styczność z klawiaturą fortepianu, uczyłeś się gry na tym instrumencie, znasz nuty, a różne terminy muzyczne nie są ci obce? Na dobry początek proponuję odświeżyć wiedzę i sprawić, aby palce przypomniały sobie dawniej wyuczone etiudy, piosenki, utwory. Jest na to kilka (kolejnych) sposobów z mojej listy. Należą do nich: Szkoła gry na fortepianie autorstwa Mieczysława Fryca oraz 40 tygodniowy kurs techniki pianistycznej wydanych pod tytułem Piano Aerobics. Możesz skorzystać również z nieśmiertelnego zbioru Gamy i pasaże na fortepian pod redakcją Zbigniewa Drzewieckiego.
Jeżeli szukasz materiałów w języku angielskim polecamy nuty na fortepian do znanych melodii Returning to the piano. Jest to zbiór utworów o różnej tematyce, z którymi w łatwy sposób przypomnisz sobie zapomniane umiejętności. Znajdziesz tu 44 utwory z muzyki filmowej, rozrywkowej i klasycznej. Do książki dołączono kod audio online, który pozwala na dostęp do demo utworów przez Internet, przez co szybciej opanujesz dany utwór, zagrasz go w dobrym tempie i z odpowiednią dynamiką.
Zwróć uwagę również na książkę It's never too late... to play piano Pam Wegwood. To anglojęzyczny podręcznik dla tych, którzy poszukują nowych świeżych utworów do przypomnienia sobie kiedyś nabytych umiejętności. Autorka poprowadzi Cię przez zagadnienia teoretyczne zapraszając do ćwiczeń z dobrze znaną muzyką. Wprowadza również własne kompozycje wspierające ćwiczenie określonej techniki pianistycznej.
Z jakich materiałów korzystać w nauce gry na pianinie?
Na rynku znajdziesz bardzo duży wybór materiałów do nauki gry na pianinie przeznaczonych dla dzieci. Czy warto z nich skorzystać? Owszem, jeśli tylko odpowiada Ci repertuar w nich zawarty. Materiały do nauki gry na pianinie, o których piszę w tym artykule wybrałam z myślą o dorosłych. Dlaczego? Głównie z powodu sposób wprowadzania poszczególnych zagadnień. Materiał dla dzieci jest często podany w dużym uproszczeniu i podzielony na "porcje" zgodne z możliwościami, i umiejętnościami dziecka na danym etapie rozwoju. Dla dorosłego sposób ten może być zbyt prosty, a przez to szybko może przyjść zniechęcenie, którego przecież chcesz uniknąć!
Poza tym nauka teorii muzycznej nie może istnieć w oderwaniu od praktyki. W materiałach dla dzieci czy młodzieży znajdziesz utwory i ćwiczenia dostosowane do ich zainteresowań muzycznych. W materiałach dla dorosłych (przedstawionych powyżej), czy to w języku polskim czy angielskim, zamieszczone są utwory i ćwiczenia, które tematycznie zachęcą dorosłego do tych ćwiczeń.
I pamiętaj bez Twojego zaangażowania i ćwiczeń nie zaczniesz wymarzonej muzycznej przygody. To ostatni piętnasty i najważniejszy sposób nauki. Sukces składa się bowiem w dużej mierze z własnej pracy, dobrze dobranych materiałów i właściwych nauczycieli, a na samym końcu z talentu!
Gotowy? Wybierz jeden z 15 proponowanych sposobów, dzięki któremu nauka gry na pianinie będzie przyjemna, a nabywane umiejętności przekładać się będą na coraz lepszą technikę gry na pianinie i wprost proporcjonalną satysfakcję :)
Poniżej znajdziesz zestawienie wszystkich wymienionych w artykule propozycji nauki. Każdą ze wspomnianych tu publikacji znajdziesz natomiast w specjalnej księgarnianej kolekcji: Nauka gry na pianinie dla dorosłych.
1. Papierowa klawiatura i naklejki
2. Karty Notogramy
3. Kostki muzyczne
4. Szkoły na fortepian w języku polskim (teoria z praktyką):
- Mieczysława Niemiry
- Marcina Lemiszewskiego
- Anny Klechniowskiej
5. Nuty literowe
6. Ćwiczenia koordynacji obu rąk:
- zbiór "Lusterka”
- "How To Read Bass Clef On The Piano"
7. Szkoły na fortepian dla początkujących w języku angielskim:
- The Classic Piano Course
- The Czerny Method For Piano
- Michael Aaron - Adult Piano Course
8.Krok po kroku, z muzyką klasyczną:
The Classical Piano Method 1 i 2 Hans-Günter Heumanna
9. Dla samouków, z audio i video:
- Adult Piano Method book 1 i 2
- Play Piano Today!
- Teach Yourself Classical Piano
- Playing With Scales: Piano Level One
Dla powracających do grania
10. Podręcznik w języku polskim:
Szkoła gry na fortepianie - Mieczysław Fryc
11. 40-tygodniowy kurs: Piano Aerobics
12. Ćwiczenie techniki po polsku:
Gamy i pasaże na fortepian (pod redakcją Zbigniewa Drzewieckiego)
13. Podręcznik w języku angielskim:
Returning to the piano
14. Ćwiczenie techniki po angielsku:
It's never too late... to play piano - Pam Wedgwood
15. Ucz się i ćwicz systematycznie - to zawsze się sprawdza :)
