Do re mi fa sol czyli wielki przegląd podręczników z solfeżu

Cel jest szalenie istotny: wyczulenie słuchu, trafianie dźwięków głosem i wyrobienie czystej intonacji. Bez tych elementów nie poskładamy układanki jaką jest muzyczne wykształcenie. Solmizację, która ściśle wiąże się z nauką solfeżu wymyślił już w XI w. Guido z Arezzo – włoski benedyktyn i teoretyk muzyki. Polska nazwa solfeż to zapożyczenie z francuskiego „solfege”, ale nie należy zapominać, że swój początek zawdzięcza włoskiemu wyrazowi „solfeggio”, który powstał z dwóch sylab sol oraz fa zaczerpniętych z pierwotnej solmizacji.

Czy wiecie, że… pierwotnie była to skala sześciostopniowa ut, re, mi, fa, sol, la

W wieku XVII pojęcie „solfeggio” oznaczało również ćwiczenia, które miały na celu oprócz rozwoju sprawności wokalnej, opanowanie sztuki ornamentacji. Komponowanie takowych ćwiczeń było naznaczone wielką chlubą, dlatego wielcy mistrzowie wokalu ochoczo tworzyli je dla swoich uczniów. Solfeż okazał się skuteczną techniką nauczania muzyki. Nic dziwnego, że jego wykorzystanie szybko się rozpowszechniło. W 1795 nauka solfeżu weszła do podstawowego programu nauczania we Francji. Ukazały się też pierwsze wydania drukiem zbiorów ćwiczeń o tej samej nazwie.
Metoda Guido Arezzo przetrwała kilka wieków. Czyż to nie jest najlepszy dowód na to, że warto wytrwale pokonywać kolejne kartki z solfeżowych podręczników?

Podręczniki solfeżu nr 1 od wielu lat 

Poniżej zamieszczam pozycje, które od wielu lat cieszą się uznaniem. Materiał ćwiczeniowy zamieszczony w tych podręcznikach stanowią m.in. pieśni ludowe i popularne oraz fragmenty utworów znanych kompozytorów. Ćwiczenia napisane zostały specjalnie dla określonych celów dydaktycznych, a także dobrane odpowiednio do możliwości percepcyjnych uczniów. Ułożone są progresywnie pod względem trudności intonacyjnych i rytmicznych.

Zobacz w księgarni:

• Solfeż elementarny kl. VI - Maria Wacholc
• Czytanie nut głosem cz. 2 - Maria Wacholc
• Maly solfeż - Józef Karol Lasocki
• Nowy solfeż - Tatiana Stachak, Lidia Florek, Ilona Tomera-Chmiel

Inne podręczniki solfeżowe cieszące się uznaniem pedagogów

W dzisiejszym przeglądzie nie może również zabraknąć poniższych pozycji. Są to także znane i cieszące się dużą popularnością wśród pedagogów podręczniki do szkół muzycznych. Zawierają ćwiczenia służące kształceniu umiejętności czytania nut głosem. Pierwsze dwa podręczniki realizują program szkół muzycznych I stopnia. Zawierają ćwiczenia melodyczne, melodyczno-rytmiczne oraz rytmiczne. Zachowują różnorodność materiału ćwiczeniowego z jednoczesnym stopniowaniem trudności. Natomiast publikacja autorstwa Jadwigi Dzielskiej zawiera również ćwiczenia  dwu-, trzy- i czterogłosowe. Jest pomocą dydaktyczną w szkołach muzycznych II stopnia. Zaś solfeż wydany przez CEA autorstwa Henryka Górskiego zawiera ćwiczenia poprzedzone komentarzem autora odnośnie sposobu ich realizacji. 

 

Co słychać za granicą? Czyli francuskie i angielskie materiały do nauki czytania nut głosem

Na początku przejdę do francuskiej pozycji autorstwa Jean-Marc Allerme - Du solfege sur la F.M. 440.1. Jest to podręcznik wyjątkowy. Podzielony na lekcje, które tworzą logiczną całość. Oprócz solfeżowego materiału do nauki śpiewania jest dołączony materiał do treningu słuchowego i analitycznego na podstawie bazowego solfeżu z danej lekcji. Taki sposób pomaga uczniom zrozumieć zależności między dźwiękami oraz dobrze przygotować się do śpiewania nut głosem.

W przypadku nut Jacques Castérède "Les Intervalles" dołączone są również specjalne ćwiczenia do danego materiału solfeżowego. Dodatkowym atutem jest akompaniament o ciekawej fakturze harmonicznej.

Pozostałe pozycje, tym razem anglojęzyczne, prowadzą ucznia krok po kroku po kolejnych stopniach trudności czytania nut. Wszystkie te podręczniki są godne polecenia.